Çernobil nükleer felaketinin ardından terk edilen bölgede yaşamayı başaran köpekler, bilim insanlarının ilgisini çekmeye devam ediyor. Araştırmalar, bu köpeklerin radyasyon, ağır metaller ve kirlilik gibi çevresel tehlikelere karşı genetik olarak adapte olduğunu ortaya koydu. Bu durum, yalnızca hayatta kalmalarını sağlamakla kalmadı, aynı zamanda çevresel toksinlere karşı “süper güçler” geliştirmelerine yol açtı.
900 BAŞIBOŞ KÖPEK YAŞAMINI SÜRDÜRÜYOR
1986 yılında Ukrayna’da yaşanan Çernobil nükleer felaketi, insanlık tarihinin en büyük radyoaktif madde salınımına neden oldu. 26 Nisan’da meydana gelen reaktör patlaması, bölgeyi ölümcül radyasyon seviyelerine maruz bıraktı. Bu nedenle Çernobil ve çevresindeki insanlar tahliye edildi ve bölge, “Çernobil Dışlama Bölgesi” (CEZ) olarak ilan edildi.
İnsanların yokluğunda, bölgedeki vahşi yaşam, beklenmedik bir şekilde gelişmeye başladı. Günümüzde bölgede mutasyona uğrayan yaklaşık 900 başıboş köpek yaşamını sürdürüyor. Bu köpeklerin çoğunun, tahliye sırasında geride bırakılan evcil hayvanların soyundan geldiği düşünülüyor.
GENETİK SÜPER GÜÇLER NASIL KEŞFEDİLDİ?
Columbia Üniversitesi’nden çevresel sağlık bilimcisi Norman J. Kleiman liderliğinde bir araştırma ekibi, CEZ’de yaşayan köpeklerin genetik yapısını incelemek için harekete geçti. 2018 ve 2019 yıllarında sterilizasyon ve aşı programları sırasında 116 köpeğin kan örnekleri toplandı. Analizler, bu köpeklerin çevredeki diğer köpeklerden genetik olarak farklı olduğunu ortaya koydu.
Araştırma sonucunda, köpeklerin genetik yapılarında 400’e yakın “anormal lokus” tespit edildi. Bu genom bölgelerindeki genetik varyasyonlar, çevredeki radyoaktif ve toksik maddelere uzun süre maruz kalmanın bir sonucu olarak değerlendiriliyor. Ayrıca 52 genin bu değişimlerle bağlantılı olduğu belirlendi.
DİĞER TÜRLERDE DE BENZER ‘SÜPER GÜÇLER’ VAR
Çernobil bölgesinde yalnızca köpekler değil, diğer hayvanlar da adaptasyon geliştirdi. Örneğin, mutant kurtların kansere karşı direnç geliştirdiği tespit edildi.
Ayrıca, siyah deri pigmentine sahip Doğu ağaç kurbağalarının, yeşil renkteki akranları kadar uzun yaşadığı keşfedildi. Bu adaptasyonlar, bölgenin hayatta kalmaya uygun bir yaşam alanı sunduğunu düşündürüyor.
İNSAN SAĞLIĞINA ETKİSİ VAR MI?
Kleiman, bu köpeklerin genetik adaptasyonlarının yalnızca hayvanlar için değil, insanlar için de önemli bilgiler sunabileceğini ifade etti.
Radyasyon ve diğer toksik maddelere uzun süre maruz kalmanın genetik etkilerini anlamak, hem çevresel felaketlere karşı önlem alınmasını hem de insan sağlığının korunmasını sağlayabilir.