DIŞ HABERLER SERVİSİ – Google, şu anda dünyanın en hızlı süper bilgisayarlarının on septilyon -veya 10.000.000.000.000.000.000.000.000 yılda – tamamlayabileceği bir problemi beş dakikada çözen yeni bir çip tanıttı.

Çip, parçacık fiziğinin prensiplerini kullanarak akıl almaz derecede güçlü yeni bir bilgisayar türü yaratmaya çalışan kuantum hesaplama olarak bilinen alandaki devrim niteliğinde bir gelişme olarak şimdiden tarihe geçti.

Google, “Willow” olarak adlandırılan yeni kuantum çipinin önemli “atılımlar” içerdiğini ve “yararlı, büyük ölçekli bir kuantum bilgisayarının yolunu açtığını” söylüyor.

Ancak uzmanlar, Willow’un şimdilik büyük ölçüde deneysel bir cihaz olduğunu, yani çok çeşitli gerçek dünya sorunlarını çözebilecek kadar güçlü bir kuantum bilgisayarının hala yıllar -ve milyarlarca dolar- uzakta olduğunu söylüyor.

10 SEPTİLYON YIL

Google’da Willow’u geliştiren bilim insanlarının bilim dergisi Nature’da yayınladığı makaleye göre, Google’ın adını bir ağaç türünden alan Willow adını verdiği yeni kuantum işlemcisinin 5 dakikadan kısa sürede yaptığı işlemi, geleneksel yöntemle çalışan dünyanın en hızlı süper bilgisayarı ancak 10 septilyon yılda yapabiliyor. Evrenimizin yaşının 13,7 milyar yıl olduğu düşünülecek olursa 10 septilyon yılın ne kadar uzun bir süre olduğu daha kolay anlaşılabilir.

Kuantum bilgisayarın fikri ilk olarak Nobel ödüllü fizikçi Richard Feynmann tarafından 1980’lerin başında ortaya atıldı. Başlangıçta tamamen teorik bir şeydi bu, pratiğe dönmesini imkansız görenler çoğunluktaydı.

FEYMANN TEORİSİ

Geleneksek bilgisayar her seferinde bir ‘evet’ veya ‘hayır’ cevabını, yani 0 ve 1’den birini veren transistörlerle çalışıyordu. Oysa kuantum evreninde cevap illa 0 veya 1 olmak zorunda değildi. Kuantum evreninin ‘süper pozisyon’ adı verilen özelliği ve ‘kuantum dolanıklığı’ adı verilen diğer özellik, bir şeyin aynı anda hem 0 hem 1 olmasına izin veriyordu. Atomları veya atomaltı parçacıkları bu şekilde manipüle etmek başarılırsa geleneksel transistörün gücü 4 kat artabilirdi. (Bir birine ‘dolanık’ iki atomun veya parçacığın olası bütün pozisyonları, yani 1-0, 1-1, 0-1, 0-0 aynı anda elde edilebilir.)

Bu teorik öneri bir süre sonra bir matematik teorisine dönüştürüldü; günün birinde birisi Feynmann’ın önerdiği çipi yaparsa artık bunun bir bilgisayar matematiği teorisi de vardı.

KUANTUM İKİLEMİ

• Kuantum bilgisayarlar temelde telefonunuzdaki veya dizüstü bilgisayarınızdaki bilgisayarlardan farklı bir şekilde çalışır.
• Kuantum mekaniğini – ultra küçük parçacıkların garip davranışını – kullanarak sorunları geleneksel bilgisayarlardan çok daha hızlı çözerler.
• Kuantum bilgisayarlarının sonunda bu yeteneği yeni ilaçlar yaratmak gibi karmaşık süreçleri büyük ölçüde hızlandırmak için kullanabilmesi umuluyor.
• Ayrıca, hassas verileri korumak için kullanılan bazı şifreleme türlerini kırmak gibi kötü amaçlar için de kullanılabileceği yönünde korkular var.

KUANTUM BİLGİSAYARLARINDAKİ GELİŞMELER

Apple, Şubat ayında iMessage sohbetlerini koruyan şifrelemenin, güçlü gelecekteki kuantum bilgisayarları tarafından okunmasını önlemek için “kuantum geçirmez” hale getirildiğini duyurdu.

Hartmut Neven, Willow’u yaratan Google’ın Kuantum AI laboratuvarına liderlik ediyor ve kendisini projenin “baş iyimseri” olarak tanımlıyor.

BBC’ye Willow’un bazı pratik uygulamalarda kullanılacağını söyleyen Neven, “Örneğin, ilaçların işleyişini ve ilaç geliştirmeyi anlamak için nükleer füzyon reaktörlerinin tasarımı söz konusu olduğunda, daha iyi araba aküleri geliştirmek ve bu tür görevlerin uzun bir listesi için de kullanılabilecek” dedi.

KUANTUM BİLİŞİM NEDİR?

Dünya çapındaki şirketler devrim niteliğinde yeni nesil bilgisayarlar yapmak için yarışıyor.

Neven, BBC’ye Willow’un performansının “bugüne kadar yapılmış en iyi kuantum işlemcisi” olduğunu söyledi.

Ancak Surrey Üniversitesi’nde bir bilişim uzmanı olan Profesör Alan Woodward, kuantum bilgisayarların mevcut “klasik” bilgisayarlardan çok çeşitli görevlerde daha iyi olacağını, ancak bunların yerini almayacağını söylüyor.

Willow’un tek bir testteki başarısının önemini abartmaya karşı uyararak “Elma ve portakalı karşılaştırmamaya dikkat etmek gerekir” dedi.