ABD’nin 47. Başkanı seçilen Donald Trump, Orta Doğu’daki sorunların daha karmaşık olmasına rağmen daha kolay çözülebileceğini savunarak, “Orta Doğu’nun, Rusya ve Ukrayna’da olanlardan daha kolay çözülebilecek bir sorun olduğunu düşünüyorum” ifadelerini kullandı.
Trump, kendisini “Yılın Kişisi” seçen Time dergisine verdiği röportajda Gazze’deki “savaşın” sona ermesini istediği yönündeki sözlerini yinelerken “(İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu) Benim savaşı bitirmek istediğimi biliyor. Her şeyin bitmesini istiyorum. İnsanların öldürülmesini istemiyorum. İster Rusya, Ukrayna, ister Filistinliler ve İsrailliler ya da Orta Doğu’daki diğer gruplar olsun” şeklinde konuştu.
Rusya-Ukrayna Savaşı’nı Orta Doğu’daki sorunlardan öncelikli tuttuğunu ima eden Trump, “Orta Doğu’nun, Rusya ve Ukrayna’da olanlardan daha kolay çözülebilecek bir sorun olduğunu düşünüyorum. Orta Doğu’daki problemlerin çözüleceğini düşünüyorum. Rusya-Ukrayna’dan daha karmaşık ama daha kolay çözülebileceğini düşünüyorum.” değerlendirmesini yaptı.
Trump TIME kapağı sonrası New York Borsası’nın açılışını yaptı. Fotoğraf: AFP
‘İRAN’A ASKERİ GÜÇ KULLANILABİLİR’
Öte yandan Wall Street Journal’ın haberine göre, “ABD Başkanı seçilen Donald Trump, İran’ın nükleer silah üretmesini önlemek amacıyla İran’ın nükleer tesislerine karşı önleyici hava saldırıları yapılmasına izin verebilir.”
Habere göre, Trump’ın geçiş ekibi, güçlü ekonomik yaptırımların yanı sıra askeri güç veya bunun tehdidini kullanarak İran’ı caydırmak ve nükleer programını çökertmek için bir “maksimum baskı 2.0” stratejisi planlıyor.
Plana aşina kaynaklar gazeteye, askeri baskının Tahran’ı caydırmak için kullanılabileceği birçok farklı yol olduğunu söyledi. Haberde “Öncelikle, ABD’nin bölgeye daha fazla kuvvet, gemi ve savaş uçağı gönderebileceğini ve aynı zamanda sığınak patlatma bombaları satışı yoluyla İsrail’in saldırı yeteneklerini güçlendirebileceğini söylüyorlar. Kaynakların öne sürdüğüne göre, bu adımlar ekonomik yaptırımlarla birleştiğinde İran’ın geri çekilmesine yol açabileceği” ifadeleri yer aldı.
Ancak, gazeteye göre “bu başarısız olursa, ABD daha savaşçı bir duruş sergileyebilir ve doğrudan askeri güç kullanmakla tehdit edebilir.”
GAZZE: BU SİSTEM DEVAM EDEMEZ
“İlk döneminizde, yönetiminiz iki devletli çözüm için kapsamlı bir plan sundu. Hala bu planı destekliyor musunuz?” şeklindeki soruya yanıt veren Trump, “Barışı sağlamak için ne gerekiyorsa onu destekliyorum. İki devletli çözüm dışında başka fikirler de var ama sadece barışı değil, kalıcı bir barışı sağlamak için ne gerekiyorsa destekliyorum. Her beş yılda bir trajediye yol açan bir sistem devam edemez” ifadelerini kullandı.
İsrail’in, “işgal altındaki Batı Şeria’yı ilhak etme” planına ilişkin soruya Trump, Batı Şeria özelinde cevap vermekten kaçınırken, bölgede iki devletli çözüm ya da başka alternatif çözümler üzerinden “barış” istediğini söylemekle yetindi.
İRAN’A GÖZDAĞI VERDİ
Öte yandan, Trump, ABD’nin İran’la bir savaşa girip girmeyeceği konusunda ise “Her şey olabilir. Durum çok değişken” yorumunu yaptı.
Amerikalı milyarder ve Trump’ın yakın ekibinde yer alacak Elon Musk’ın İranlılarla kendisi adına görüşüp görüşmediği yönündeki soruya ise Trump, böyle bir görüşmeden haberinin olmadığını, Musk’ın kendisine böyle bir bilgi vermediğini belirtti.
‘NETANYAHU’YA GÜVENMİYORUM’
Trump, daha önce inişli çıkışlı ilişkisi olan İsrail Başbakanı Netanyahu’ya güvenip güvenmediği şeklindeki soruya ise “Hiç kimseye güvenmiyorum.” yanıtını verdi.
UKRAYNA’DA KULLANILAN ABD FÜZELERİ
Trumpy, dış politikada Rusya-Ukrayna Savaşı’na ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Daha önce birçok kez göreve gelmesi halinde Rusya-Ukrayna Savaşı’nı hızlıca sona erdireceğini ve bunun için Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile de görüşeceğini söyleyen Trump, bu konunun Orta Doğu’daki sorunlardan çok daha zor olduğunu ifade etti.
Trump, “Şu anda en tehlikeli şeyin, Zelenski’nin, Başkan’ın (Joe Biden) onayıyla, Rusya’ya füze atmaya karar vermesi olduğunu düşünüyorum. Bunun tehlikeli bir tırmanış olduğunu düşünüyorum. Bu aptalca bir karar.” değerlendirmesini yaptı.
Ukrayna’nın Rusya’ya uzun menzilli füze atmasına izin verilmesi fikrine kesinlikle katılmadığını vurgulayan Trump, “Bunu neden yapıyoruz? Biz sadece bu savaşı tırmandırıyoruz ve daha da kötüleştiriyoruz. Bunun yapılmasına izin verilmemeliydi.” dedi.
‘UKRAYNA’YI TERK ETMEYECEĞİM’
Trump, Rusya ile Ukrayna arasında bir anlaşmaya varmak istediğini, bunun için iki tarafla da görüşmek durumunda olduğunu dile getirerek, “Ukrayna’yı terk edecek misiniz?” sorusunu “Bir anlaşmaya varmak istiyorum ve bir anlaşmaya varmanın tek yolu, terk etmemektir.” şeklinde yanıtladı.
Kendisinin görevde olduğu taktirde, “Putin’in asla Ukrayna’yı işgal etmeyeceği” şeklindeki söylemini yineleyen Trump, başkanlık koltuğuna oturunca bu sorunu çözeceğini belirtti.
5 Kasım’daki başkanlık seçimlerinden sonra Putin ile görüşüp görüşmediği sorusuna “Bunu söyleyemem, bu uygun olmaz.” diye yanıtlayan Trump, başkanlığında bu savaşa öncelikli olarak eğileceği mesajını verdi.
TIME YILIN KİŞİSİNİ NASIL SEÇİYOR?
TIME dergisi editörleri 1927’den beri 97 yıldır Yılın Kişisi’ni seçiyor. Bu kişiler “iyisiyle kötüsüyle”, son 12 ayda dünyayı ve manşetleri şekillendirmek için en çok çaba sarf eden kişiler arasından seçiliyor. TIME editörleri bu yılın kişisini duyururken “Uzun yıllardır bu seçim zordu. 2024’te zor değildi” notu düştü ve ekledi:
“2015’te başkanlık için aday olmaya başladığından beri, belki de hiçbir birey siyasetin ve tarihin gidişatını değiştirmede Trump’tan daha büyük bir rol oynamamıştır. 2016’da Beyaz Saray’ı kazanarak birçok kişiyi şaşırttı, ardından ABD’yi bir salgının ilk yılı ve ülke çapında protestoların olduğu kaotik bir dönemden geçirdi ve bu, seçimi 7 milyon oyla kaybetmesiyle ve 6 Ocak 2021’de ABD Kongre Binası’na yapılan şiddetli saldırıyı kışkırtmasıyla sona erdi.”
‘HEPİMİZ TRUMP ÇAĞINDA YAŞIYORUZ’
Dergi editörleri Trump seçimiyle ilgili şunları ekledi:
“İkinci başkanlığının eşiğinde, en fanatik destekçilerinden en ateşli eleştirmenlerine kadar hepimiz Trump Çağı’nda yaşıyoruz. Cumhuriyetçi rakiplerini neredeyse rekor sürede alt etti. Kampanyasını haftalarca 34 ağır suçtan hüküm giyeceği New York mahkeme salonundan yürüttü. Haziran ayında Başkan Joe Biden ile yaptığı tek tartışma, rakibinin yarıştan çekilmesine yol açtı. On altı gün sonra, bir kampanya mitinginde suikast girişiminden kurtuldu. Bunu izleyen koşuda, Başkan Yardımcısı Kamala Harris’i geride bırakarak yedi salıncak eyaleti de süpürdü ve seçimden popülaritesinin zirvesinde olarak çıktı. Trump, seçim gecesi zafer konuşmasında destekçilerine ‘Bakın ne oldu?’ dedi ve ekledi ‘Bu çılgınlık değil mi?’ Neredeyse kendisi bile inanamıyordu.”