Suriye’de Beşar Esad rejiminin Heyet Tahrir Şam (HTŞ) liderliğindeki silahlı muhalif grupların harekatı sonrası 11 günde adeta yerle bir oldu. Baas rejimine büyük destek veren bir darbeyi de Suriye’de almış oldu. Yıllardır en büyük destekçisi konumundaki Esad’ın iktidardan düşmesi Tahran’da rahatsızlık yaratırken, sıradki hedefin İran olabileceği üzerine yorum ve analizler dikkat çekiyor.
Milliyet’in “New York Times” gazetesinden aktardığı haberde, İran’ın uzun yıllar Esad rejimini ayakta tutmak için milyarlarca dolar para ve insan gücü harcadığına dikkat çekilirken, Şam rejimin 11 günde düşmesi sonrası İran halkında soru işaretleri oluştuğu öne sürüldü. İranlı gazeteci Farnaz Fassihi’nin kaleme aldığı haberde, ülkede konuyla ilgili tartışmalara yer verilirken, en sert eleştirileri yapanlar arasında muhafazakar kanattan gelenler olduğuna dikkat çekildi.
YIKILAN SON DOMİNO TAŞI İRAN MI OLACAK?
Bununla birlikte Esad rejiminin düşüşü sonrası İran’ın artık bir bölgesel güç olmadığı yönündeki yorumlar da dikkat çekiyor. Nitekim büyük rakibi İsrail karşısına sürdüğü tüm vekil güçleri büyük darbe alan İran’ın, yıkılan dominoların son taşı olabileceği de iddialar arasında.
“ORTADOĞU’NUN EN BÜYÜK KAYIP YAŞAYAN ÜLKESİ”
Hamas ve Hizbullah liderliğinin tamamen ortadan kaldırılmasının ardından Suriye rejiminin de yıkılması sonrası Filistin, Lübnan ve Suriye’de gücünü yitiren İran’ın, Ortadoğu’nun en büyük kayıp yaşayan ülkesi olduğu ifade ediliyor.
NETANYAHU’DAN ‘ÖZGÜR İRAN’ VURGUSU
İsrail de bu durumu gözlemlerken, Başbakan Binyamin Netanyahu, İran halkına yönelik yeni bir açıklama yaptı. Netanyahu “özgür bir İran’ görme isteğinin ‘birçoklarının düşündüğünden daha erken olabileceğini” öne sürerken, “Ben, bizim sizinle barış istediğimiz gibi, sizin de bizimle barış istediğinizi biliyorum ancak siz, sizi ezen ve bize tehdit oluşturan bir rejim altında acı çekiyorsunuz” ifadelerini kullandı.
Netanyahu “(İran halkını) ezenlerin Suriye’de Beşar Esad’a 30 milyar dolar destek verdiğini” ama rejimin “11 günde toza dönüştüğünü” söyledi. Söz konusu video mesaj alt yazılı bir şekilde İbranice ve Farsça olarak sosyal medyada yayımlandı.
TRUMP: HER ŞEY OLABİLİR
ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump’tan gelen açıklama da dikkat çekti. Trump, bir röportajda İran ile savaş olasılığı sorulduğunda “Her şey olabilir. Her şey olabilir. Çok değişken bir durum” dedi. Ocak ayında görevine başlayacak Trump’ın İran’a ‘askeri saldırı seçeneğini’ de gündeme aldığı ifade ediliyor.
Suriye’de HTŞ öncülüğündeki muhaliflerin Şam’ın kontrolünü ele geçirmesinin ardından ülkeye 500’ü aşkın hava saldırısı düzenleyen ve tampon bölgeye giren İsrail, burada uzun süre kalıcı olacak. İsrail Savunma Bakanı Israel Katz, X hesabından yaptığı paylaşımda, “Başbakan Binyamin Netanyahu ile Golan Tepeleri’nde. 51 yılın ardından tekrar İsrail’in kontrolüne geçen Hermon Dağı’nın (Şeyh Dağı) Suriye zirvesine bakıyoruz” dedi. Katz’ın, İsrail ordusuna kışın dağda kalmaları için hazırlık yapmaları yönünde emir verdiği belirtilirken, Suriye ise İsrail’in bölgeyi işgalini, 1974 anlaşmasının ihlali olduğunu belirterek Birleşmiş Milletler’e şikayet etmişti.