Sigortalı bir işte çalışmayan ya da eksik prim günü bulunan kişiler, isteğe bağlı sigorta sistemiyle emeklilik hakkı elde edebiliyor. Özellikle ev kadınları için büyük avantaj sağlayan bu sistem sayesinde, çalışma hayatı dışında kalan bireyler de sosyal güvenceye kavuşabiliyor. Ancak bu yolda dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar var.
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın köşe yazısında ele aldığı isteğe bağlı sigorta sistemi, hem avantajları hem de dikkat edilmesi gereken detaylarıyla gündeme geldi. Yazıya göre işçi, memur ya da kendi adına bağımsız çalışanlar zorunlu sigortalı sayılıyor ve emeklilik için prim günü, sigortalılık süresi ve yaş şartlarını yerine getirmeleri gerekiyor. Ancak bu kapsam dışında kalanlar, yani sigortalı bir işte çalışmayanlar, ayda 30 günden az çalışanlar veya çalışmayı bırakıp prim günü eksik kalanlar da isteğe bağlı sigorta ile emekli olabiliyor.
İSTEĞE BAĞLI SİGORTA PRİMİ NASIL HESAPLANIYOR?
İsteğe bağlı sigorta primleri, sigortalının belirleyeceği kazanç üzerinden, asgari ücretin 7,5 katına kadar olan tutar aralığında ödeniyor. 2025 yılı itibarıyla en düşük prim tutarı aylık 8.321,76 TL olarak belirlenmiş durumda. Çoğu kişi primi asgari ücret üzerinden ödüyor.
BİN 260 GÜN KURALINA DİKKAT
Öte yandan, 2008 yılından önce isteğe bağlı sigorta primi ödeyenler 4/a (SSK) statüsünde değerlendiriliyordu. Ancak bu tarihten sonra yapılan ödemeler 4/b (BAĞ-KUR) statüsünde sayılıyor. Bu da daha fazla prim ve daha geç emeklilik anlamına geliyor. Bu nedenle, SSK’dan emekli olmak isteyenlerin, son 7 yıllık hizmet süresinde 1260 gün kuralına dikkat etmesi gerekiyor.
Ahmet Kıvanç’ın yazısında verdiği örneğe göre, ilk sigorta girişi 8 Eylül 1999 olan bir kişi, SSK statüsünde 3600 günle emekli olabilir. Ancak bu kişinin 1260 günden fazla süreyle isteğe bağlı sigorta primi ödemesi, BAĞ-KUR statüsünden emekli olmasına ve bu nedenle daha fazla gün tamamlamasına neden olabilir. Bu tür durumlar, emeklilik sürecinin gecikmesine yol açabiliyor.
Ev hizmetlerinde çalışanlar ve part-time çalışanlar da isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek 4/a kapsamında emeklilik hakkı kazanabiliyor. Bu kişiler, primlerini takip eden ayın 20’sine kadar yatırabiliyor. Ancak yurt dışında yaşayan vatandaşlar isteğe bağlı sigorta sisteminden faydalanamıyor. Türkiye’de ikamet etmek bu sistemden yararlanabilmenin ön şartı.
ARANAN ŞARTLAR:
Zorunlu sigortalı olmamak,
Ayda 30 günden az çalışmak veya tam zamanlı çalışmamak,
Kendi sigortalılığı nedeniyle emekli aylığı almamak,
18 yaşını doldurmuş olmak ve
Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvuruda bulunmak.
İsteğe bağlı sigorta, sigortalı çalışması bulunmayan ya da eksik prim günü olanlar için önemli bir fırsat sunuyor. Ancak sistemin detayları ve statü farkları, emeklilik planlamasında belirleyici olabiliyor.
Özellikle son 7 yıl içinde hangi statüde prim ödendiği, kişinin hangi sistemden emekli olacağını etkiliyor. Bu nedenle başvuru yapmadan önce uzman görüşü alınması ve doğru planlama yapılması büyük önem taşıyor.