Bütçe verileri, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltı ve tutuklanma süreçlerinin yaşandığı mart ayında halkın kısmen de olsa alışverişten uzak durduğu sinyalini verdi. Bütçenin en önemli gelir kalemlerinden olan Katma KDV ve Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) halkın yaptığı alışveriş üzerinden tahsil edildiği için bu vergilerdeki değişim piyasadaki canlılık ya da durgunluk hakkında önemli veri üretiyor. Son açıklanan mart ayı bütçe verileri, İmamoğlu olayının yaşandığı mart ayında, 2024’ün mart ayındaki hem KDV hem de ÖTV gelir performansının gerisine düşüldüğünü ortaya koydu.

ÖTV’DE BÜYÜME YAVAŞLADI

Geçen yılın mart ayında akaryakıt, otomotiv, alkollü içecekler, sigara, kola ve dayanıklı mallardan toplanan ÖTV gelirinde yüzde 102 gibi oldukça yüksek bir büyüme yakalanmıştı. Olayların yaşandığı bu yılın mart ayında ise tüm bu alanlardan toplanan gelirdeki artış, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 37’de kaldı.

Petrol ve doğalgazdan elde edilen ÖTV geçen yılın mart ayında yüzde 361 oranında artmıştı. Bu yılki artış ise yüzde 25’e ancak yaklaşabildi. Aynı şekilde geçen yıl yüzde 163 olan tütün ve tütün ürünlerindeki ÖTV gelir artışı bu yıl yüzde 63’e, yüzde 70 olan alkollü içeceklerdeki artış hızı da yüzde 17’ye düştü. Motorlu taşıtlardan gelen vergide önemli değişiklik olmadı. Geçen yıl yüzde 102 gelir artışı elde edilen buzdolabı, çamaşır makinesi ve bulaşık makinesi gibi dayanıklı tüketim mallarının ÖTV hasılatı ise yüzde 2 küçülerek geçen yılın da altında kaldı. Bu veriler halkın özellikle beyaz eşyaya olan talebinde ciddi gerileme olduğunu gösteriyor.

KDV DE HIZ KAYBETTİ

İmamoğlu olayının yaşandığı mart ayında ülke genelindeki mal ve hizmetlerden elde edilen KDV geliri yüzde 39 oranında artarak 9.3 milyar liradan 12.9 milyar liraya çıktı. Ancak bu artış geçen yılın mart ayında yüzde 42’ye ulaşmıştı. Dolayısıyla bu yılın mayıs ayında daha düşük bir artış hızı gerçekleşti. Bu yılın 3 ayında KDV’den elde edilen gelir geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 11 azalarak 140 milyar TL’den 124 milyara düştü. KDV’den bu yıl toplamda 620 milyar TL gelir bekleniyor. Ancak performans bu hızla devam ederse 500 milyar liralık gelire bile ulaşılamayacak.