Türkiye’de her yıl üretilen yaklaşık 3 milyon 600 bin ton üzümün, yaklaşık 80 bin tonunu üreten Elazığlı üreticileri zirai don vurdu. Hava sıcaklıklarındaki ani düşüşün yol açtığı zirai don ülke genelinde birçok üründe ciddi kayıplara yol açarken üzüm üretimi ile bilinen Elazığ’da üzüm bağlarında yüzde 70 ile 80 civarında kayba neden oldu. SÖZCÜ’ye konuşan Elazığ Üzüm Üreticileri Birliği Başkanı Cengiz Öz, “Çok büyük bir kayıp var hem ekonomik hem de üreticiler arasında maddi kayıp var. Üreticilerimiz bağ bakımlarını yaptılar bağlar açtıktan sonra diğer hizmetlerini yapacaklardır ama böyle bir olayla karşılaşınca şu anda üreticilerin en büyük korkusu acaba bu sene üzüm olmasa bile seneye bu bağlardan üzüm alabilir miyiz diye tereddütler var” dedi.

Neredeyse tüm yurtta tarımı don vurdu. Şubat ayında yaşanan zirai donun etkisi henüz geçmemişken 36 ilde etkili olan zirai don üreticiye darbe vurdu. Malatya, Elazığ, Denizli, Manisa, Uşak ve Karadeniz’in birçok bölgesinde etkili olan don; kayısı, üzüm, fındık, narenciye olmak üzere çok sayıda bahçe ve tarlaya yüzde 100’e varan zarar verdi. Üzüm üretimi ile bilinen ve Öküzgözü ve boğazkere gibi tescilli ürünleri olan Elazığ’da ise merkeze bağlı Kuzova bölgesinde üzüm üretimi yapan çiftçiler ise bağlarını don vurması sonucu kara kara düşünüyor. İlkbaharın gelmesiyle bağlarda budama, ilaçlama ve çapalama yapan üreticilerin bağı zirai don nedeniyle boşa çıktı.

“BAĞLARDA YÜZDE 70-80 ORANINDA KAYIP VAR”

Don vuran üzüm bağlarının arasında konuşan Üzüm Üreticileri Birliği Başkanı Cengiz Öz, her yıl Elazığ’da 70-80 bin ton üzüm üretildiğini söyledi. Zira don felaketinden dolayı bu dönemin zor geçeceğini söyleyen Öz, “Geçtiğimiz günlerden zirai dondan kaynaklı etkilenen bağlarımızı dolaşıyoruz. Bu don olayında bağlarımız çok büyük oradan zarar gördü şu anda Keban barajı kıyısında olan bağlarımızın Kuzova diye tabir ettiğimiz Esenkent, Koruk, Dambüyük köylerinde bağlar da büyük zarar gördü. Halk arasında bağda su ürüme tabir edilen bağlardaki üzümlerin uyanmaya başladığı bir dönem. Bağlar bu dönemde 1 santim yeşil aksam oluşmuş ancak büyük hava değişimlerine dayanamayacağı bir dönemde yüksek derecede bir ısı kaybıyla karşılaştı. Çok büyük bir kayıp var hem ekonomik hem de üreticiler arasında maddi kayıp var. Üreticilerimiz bağ bakımlarını yaptılar bağlar açtıktan sonra diğer hizmetlerini yapacaklardır ama böyle bir olayla karşılaşınca şu anda üreticilerin en büyük korkusu acaba bu sene üzüm olmasa bile seneye bu bağlardan üzüm alabilir miyiz diye tereddütler var. Ama üzüm bağlarının bakımları ve gübreleme, taban bakımlarını yapıldığında bağlarımızı belki bir nebze kurtarabiliriz. Veya bir sonraki yıla hazırlayabiliriz. Elazığ’da yaklaşık 104 bin dekarda 70-80 bin ton üretilmekte. Bazı bağlarda yüzde 70, bazı bağlarda yüzde 80 oranında kayıplar var. Biz şuanda bu ürün kaybından ziyade bitki kaybından bahsediyoruz, ürün kayıplarını ancak haziran ayında göreceğiz” diye konuştu.

“ÇİFTÇİLERİN KREDİ YA DA HİBE YOLUYLA DESTEKLENMESİ GEREK”

Zirai dondan dolayı mağdur olan çiftçilerin desteklenmesi gerektiğine vurgu yapan Öz, “Bu yıl çiftçiler yüzde 10 ya da 20 verim elde ederlerse en azından işçi parasını çıkarabileceklerse çıkaracaklar, çıkaramazlarsa bugünkü masrafları ceplerinde gitmiş olur. Şu an çiftçinin en zayıf olduğu dönem en az para kazanan kişi çiftçidir çünkü kazandığı paranın bir kısmını ailelerine geri kalan parayı da bağlara baktılar oda ellerinden gitti. Bu saatten sonra bu bağlara bakabilecekleri ekonomik bir gelirleri yok. Burada çiftçilerin kredi yada hibe yoluyla desteklemeleri gerekiyor ki ülkedeki üzüm üretimi devam etsin burada coğrafi işaretli öküzgözü, boğazkere üzümleri Türkiye ve dünyanın her tarafına gidebilsin. Desteklemedikleri takdirde bazı çiftçilerimiz buna dayanamayıp bağcılığı tek edenler de olacaktır” diye kaydetti.

“DURUM İÇLER ACISI, 19 TON ZARAR VAR”

Yaklaşık 19 ton civarında ürünün zarar gördüğünü belirten üzüm üreticisi Müslüm Çok ise, “Üzerinde bulunduğumuz bağ bana ait burası 30 dönüm civarında ben doğduğumdan beri bu işin içerisindeyim. Bu yıl gördüğüm don olayını daha önceki yıllarda hiç yaşamadık. Kısmı bir şey yaşadık ama bunun gibisi yaşamadık şu anda bağlarımızdaki zarar yüzde 90 civarında ama havalar ısınınca ne olacağını çok bilemiyoruz. Havaların ısınmasıyla birlikte bağlarımıza yeni takviyelerimizi yapmaya çalışacağız. Dün birlik başkanımız bir toplantı organize etmişti buradaki akademisyen hocamız bağlara yeni takviyeler yapmamız durumunda bağların yeniden canlandırabileceğimizi söyledi. Duruma bakacağız ileri de ne olacak bilmiyoruz. Zararımıza gelince bu işin sürdürülebilir olması için tarım il müdürlüğü, tarım bakanlığının çiftçiye destek olması gerekiyor. Aksi takdirde durum içler acısı. Geçen yıl 20 ton civarında bir üzüm aldık ama bu sene 1 yada 2 ton olup olmayacağı bile meçhul. Aşağı yukarı 19 ton civarında bir zarar var” ifadelerini kullandı.