Dönmez başkanlığında toplanan komisyonda, Tarım ve Orman Bakanlığı, İŞKUR, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) yetkilileri ile bir akademisyen dinlenildi.
Tarım ve Orman Bakanlığı Bilgi Teknolojileri Genel Müdür Yardımcısı Yasin Hakkı Kocaman, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın başkanlığındaki Yapay Zeka Strateji Belgesi toplantılarına istinaden, Bakanlıkta yapay zeka kullanımına yönelik strateji, politika belgesi oluşturulması çalışmalarına başladıklarını, bu yılın son çeyreğinde de bir belgenin ortaya çıkmasını planladıklarını belirtti.
Devlet Su İşleri Genel Müdür Yardımcısı Cengiz Han Kılıçaslan, yapay zekanın kendileri için otomatik meteorolojik gözlem istasyonu ve radar uydu verileri ile sayısal hava tahmin modellerini bir araya getirdiğini ve karar desteği sağladığını söyledi.
Kılıçaslan, 2022 yılında devreye aldıkları taşkın erken uyarı sistemini Türkiye genelinde 533 istasyona çevirdiklerini ifade ederek, “Yağışların taşkına dönmeden önce yerel idarelere bilgi verilmesi ve taşkınların zararlarının minimuma indirilmesi hedeflenmekte. 2024 yılında 164 taşkında zararların azaltılmasını sağladık, öncesinde aldığımız tedbirlerle.” dedi.
Kılıçaslan, daha önce Muğla Bayırköy’de ve Afyonkarahisar Seyitler Selevir sulamasında uyguladıkları “online” uzaktan yönetim sistemini, Adana Yedigöze Barajı sulamasında 3 bin 300 hektarlık alanda yapay zeka desteğiyle sağlamayı hedeflediklerini söyledi.
Orman Genel Müdürlüğü Şube Müdürü Hasan Murat Ersöz, dünyada teknoloji, iş gücü veya mücadele araçları artmasına rağmen orman yangınlarında da artış paralelliği yaşandığını ifade ederek, orman yangınlarının da durmadan meteoroloji ve küresel ısınmaya göre şekil aldığını anlattı.
Ersöz, en çok güvendikleri yazılımlardan birinin Yangın Karar Destek Sistemi olduğunu belirterek, şu ifadeleri kullandı:
“Bu sistem, bizim yangın verilerimizle beraber Türkiye’deki tüm yangın verilerini tutan, istatistiklerini sağlayan, tüm altyapıyla üzerindeki yapay zeka algoritmalarını kullanarak geliştirilmiş bir yazılım. Yapay zekanın bize en büyük faydası İHA’larla yangın tespiti ve İHA’ları bütün orman yangınlarına hassas bölgelerde kullanmamız. İHA’ların avantajı uzun süreler havada kalması. Özellikle yaz aylarında, kritik günlerde bir dakikada 3 milyon hektarı biz İHA’larla tarayabiliyoruz, 3 milyon hektar. Bir yangın gözetleme kulesinin tarayabileceği en iyi hektar alanı 50 bin hektar.”
Sunumların ardından Komisyon Başkanı Dönmez ve milletvekilleri, yetkililere sorular yöneltti.
Tarım ve Orman Bakanlığı Tarım Reformu Genel Müdürlüğü Tarım Teknolojileri ve Mekanizasyon Daire Başkanı Mustafa Gezici, “Pestisit tespitiyle alakalı yani daha tarladayken tarım ürünlerinin pestisitlerinin tespitiyle alakalı bir yazılım var mı ya da böyle bir düşünce var mı?” sorusuna, şöyle yanıt verdi:
“Pestisit çalışmalarıyla alakalı örnekleme usulü çalışıyoruz genelde ilçe müdürlüklerimiz vasıtasıyla. Yalnız bunun yapay zeka modülüne dayandırılan bir programı yok bizde. Fakat pestisit ilaçlama yaptıktan sonra örnekleme almak yerine ‘değişken oran uygulamaları’ denilen bir uygulama sistematiğine geçtik, hem gübrelemede hem ilaçlamada. Arazinin her noktasına aynı oranda gübreleme ve ilaçlama yapılmamasına yönelik bir sistem bu.”
TÜİK Başkan Yardımcısı Tuba Değirmenci, en büyük hedeflerinin yazılım geliştirme süreçlerine yapay zekanın entegrasyonu olduğunu belirtti.
Değirmenci, kurum olarak yapay zeka uygulamalarına bakış açılarını şöyle anlattı:
“Yapay zeka uygulamalarında Türkiye İstatistik Kurumu perspektifinden hangi sıkıntılar önümüzde duruyor? Veri kalitesi sorunu. Birazcık daha modele odaklanıyor olabiliriz, problemin neyi çözeceğine odaklanıyor olabiliriz ama bu model için, bu algoritma için kullandığımız verinin gerçekten doğru, yanlı olmayan, kaliteli bir veri olduğundan emin miyiz? Veri kalitesi, yapay zeka modeli kadar çok konuşulması gereken bir durum, yoksa aksi takdirde bütün harcamalarınız, işte çıktılarınız ne yazık yerini bulmayabilir. Çok maliyetli süreçler, verilerin etiketlenmesi, bu verinin ne anlama geldiği konusunda altyapı eksikliklerimiz, güvenlik risklerinin tekrar ele alınması gerektiği ve maliyet-fayda dengesizliği.”
Değirmenci, “Verileri paylaştığınız kurumlar var mı? İstatistikleri, bunları kullanması ve çalışması için bu böyle bir altyapı var mı?” sorusuna, “Böyle sıkı korunmuş protokollerle bu veri paylaşımını kolaylaştırmak gibi mevzuat çalışmalarımız şu an inşallah, Meclisin önüne getirilmeye hazır hale geldi.” yanıtını verdi.
İŞKUR Genel Müdür Yardımcısı Oğuz Özdemir, yapay zekaya kimilerinin “öcü” gözüyle baktığını savunarak, bu görüşe katılmadıklarını belirtti. Özdemir, diğer teknolojik gelişmelerde olduğu gibi yapay zekanın bazı meslekleri ortadan kaldırabileceği, bazı yeni alanları da ortaya çıkarabileceği değerlendirmesinde bulundu.
Özdemir, LinkedIn tarafından hazırlanan bir rapor olan Yükselen Meslekler Raporu’na değinerek, rapordaki iş ilanlarında yapay zeka uzmanlarına olan talebin yıllık yüzde 74’lük bir artışa tekabül ettiğini aktardı. Özdemir, “(Raporda) yapay zekanın artan etkisiyle makine öğrenimi mühendisliği, veri bilimci, yapay zeka araştırmacısı gibi yeni rollerin çok büyük talep gördüğü ifade ediliyor.” dedi.
Sunumların ardından, Komisyon Başkanı Dönmez, “Anlaşılan o ki özellikle büyük verilerin, bilgilerin olduğu işte SGK gibi, İŞKUR gibi kurumlarımızın iş süreçlerinin hızlandırılması, iyileştirilmesi, kalitenin artırılması açısından tabii, yapay zeka uygulamalarının kurum içi uygulamalarda da dikkate alınmasında fayda var gözüküyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Ankara Üniversitesi Disiplinlerarası Yapay Zeka Teknolojileri Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Asım Egemen Yılmaz da yapay zekanın hem olumlu hem olumsuz yönleri olduğuna dikkati çekti.
Yapay zekayla günlük hayat problemlerine çözüm bulmanın çok güzel olduğunu ancak bunun etkilerini de iyi görmenin gerekli olduğunu ifade eden Yılmaz, şunları söyledi:
“Birtakım işlerin makinelere devredilmesi, bu aslında yine olumlu bir şekilde kullanılırsa tüm sektörlerde üretkenlik artışına dair bir potansiyel, ancak iş gücü talebinde bir dönüşüm, değişim, bu iyi yönetilmezse hakikaten biraz katastrofik durumlara da yol açabilir.
Veri bilimi, yapay zeka etiği uzmanlığı gibi yeni görevlerin, mesleklerin türemesi ve ortadan kalkan, kalkacak ve yeni türeyen, türeyecek işler arasında nasıl bir denge olacak ve yerinden edilen çalışanlar mı yeni tarafa kayacaklar, yoksa bir kesim işsiz kalırken başka birileri şey yapacak mı? Bunun iyi yönetilmesi gerekiyor, bu artık ülke politikaları bazında olması gereken bir şey.”
Dönmez, komisyonun çalışmalarını 8 Mayıs’ta bir tam günlük 5 panelle “Veriden Karara Yapay Zeka” başlığıyla bir zirve ile sonlandırmayı düşündüklerini söyledi.
