Mithat Yurdakul / ANKARA – Türkiye’de yaşanan zirai don, üreticinin mahsulünde büyük hasara yol açarken, en büyük zararı gören ürünlerden birisi Malatya kayısısı oldu. Malatya Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) Başkanı Oğuzhan Ata Sadıkoğlu, “Sadece ihracat kaybımız 500 milyon dolar. Kayısıyla doğrudan ilgili zirai ilaç, gübre, çadır, branda, makine ekipman ve nakliye başta olmak üzere tüm sektörlere ve iş gücüne katkısını da hesapladığımızda ekonomik kaybımız 200 milyar TL’yi buluyor” dedi. Donun ağaçlara etkisi nedeniyle önümüzdeki yıllarda da ürün miktarının azalacağına dikkat çeken Sadıkoğlu, “Kayısıda zarar tahminlerin çok üzerinde” diye konuştu.
Sadıkoğlu, Avrupa Birliği Coğrafi İşaret Tescilli kayısı başta olmak üzere, il genelindeki tüm meyve ağaçlarının dona maruz kaldığını belirterek, şunları söyledi:
“Malatya’da 9 milyonu aşkın kayısı ağacı var. 50 binden fazla ailemizin geçimi doğrudan, dolaylı yoldansa bütün şehrin ekonomisi kayısıya bağlı. 2024 yılında toplamda 76 bin 926 ton kuru kayısı ihracatı gerçekleştirerek ülkemize 410 milyon 891 bin dolar geliri sağladık. Ancak bu yılki don zararı hem şehrimiz hem de ülkemiz ekonomisinde telafisi zor yaralar açacak. Rekoltemiz maalesef sıfır seviyesinde olacak. Zirai donun zararını ve açtığı ekonomik yarayı saracak kalıcı adımlar atılmazsa, üreticimizle birlikte yüzlerce sektör aynı mağduriyeti yaşayacak.”
Talepler iletildi
Malatya Turgut Özal Üniversitesi’nin zirai don raporuna göre kayısıda yüzde 100’e yakın ürün kaybı olduğunu vurgulayan Sadıkoğlu, “Ağaçlardaki sorunlar nedeniyle önümüzdeki yıllarda da ürün miktarının azalacağı belirtildi” dedi. Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’ya Malatya ziyaretinde taleplerini içeren dosya sunduklarını anlatan Sadıkoğlu, şöyle özetledi:
“Bu sezonun borçları varken, yeniden gübre, ilaç, mazot, işçilik maliyetleri ile çiftçimizin baş etmesi mümkün değil. Bu kalemlerde azami destek sağlanmalı. Bir sonraki hasada yaklaşık 1.5 yıl var. Çiftçilerimize ayakta kalabilmek için faizsiz ve uzun vadeli krediler sunulmalı. Üreticimizin tarımsal borçları en az 2 yıl ertelenmeli. Ürün taahhütlerini yerine getiremeyecek ihracatçı üyelerimizin karşılaşacağı yaptırım ve sorunların bertaraf edilmesi için ilgili bakanlıklarımız ve kurumlarımız tarafından destek sağlanmalı, faizsiz uygun koşullu kredi imkanı tanınmalı.”
Sigortasız yakalandılar
Kayısı ağaçlarının büyük kısmının sigortasız olduğunu dile getiren Sadıkoğlu, “Kayısı üreticimizin sadece yüzde 20’sinin ağaçlarını sigortalattığını görüyoruz. Sigorta yaptıran üreticilerimizin çoğunun sigorta poliçeleri sadece doluyu kapsıyor, zirai don teminat kapsamında değil. 6 Şubat depremlerinden aldığımız yarayı tedavi sürecindeyken, zirai dondan dolayı yaşanacak ekonomik kaybı kaldıracak güçte değiliz. Şehrimizin afet bölgesi ilan edilmesini talep ediyoruz” şeklinde konuştu.