İktidarın, ‘nas’ ile ilişkilendirip ‘Faiz sebep, enflasyon sonuç’ tezine dayandırdığı ekonomi politikası tarihe karıştı. Ancak hatalı faiz politikası nedeniyle ortaya çıkan kur dalgalanmalarının önüne geçmek için devreye alınan Kur Korumalı Mevduat (KKM), Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in başına dert oldu.

Şimşek göreve gelir gelmez ilk iş olarak, 121.6 milyar dolarlık hacme ulaşmış olan KKM yükünden kurtulmak istese de hesaplardaki tasarrufların aynı anda dövize geçme riski bulunduğu için düzenlemeler kademeli ilerledi. Ancak, Şimşek 2024 yılı bitmeden KKM’nin sonlanmasını öngörüyordu. Nitekim böyle olmadı. 2023’te ulaştığı 3.4 trilyon TL’lik zirve seviyesinden 1.1 trilyon TL’ye kadar geriledi.

TCMB’DEN YENİ ADIMLAR

Hali hazırda KKM hesaplarının uygulamada olduğu 3 yıl sonunda hâlâ 33 milyar 755 milyon dolar değerinde para bulunuyor.  Son olarak Merkez Bankası (TCMB) KKM’den çıkışı hızlandıracak yeni adımlar devreye aldı. TCMB’nin sitesinde makroihtiyati çerçeveye ilişkin yapılan basın duyurusunda, KKM’nin Türk Lirası’na geçişine ve yenilenmesine ilişkin toplam hedefin yüzde 70’ten yüzde 60’a indirildiği bildirildi.

Öte yandan KKM hesapları için belirlenen asgari faiz politika faizinin yüzde 70’inden yüzde 50’sine düşürüldü. KKM için tesis edilmesi gereken zorunlu karşılıklara faiz ödemesi yeni açılan/yenilenen KKM’lerde kaldırıldı. 

FAİZ ORANI DÜŞECEK

Ekonomistlere göre yeni karar KKM hesaplarına sunulacak faiz oranını düşüreceği için yeni yılda KKM’de daha sert bir azalış görülebilir. Bununla birlikte TCMB’nin önümüzdeki hafta alacağı faiz kararı da KKM’den çıkan paranın ne kadarının TL mevduata, ne kadarının farklı yatırım araçlarına kayacağında etkili olacak. 

KAMUYA ZARARI 1 TRİLYONU AŞTI 

Merkez Bankası, 2021 Aralık’ta eski Hazine ve Maliye eski Bakanı Nureddin Nebati’nin ‘asrın buluşu’ diyerek devreye aldığı KKM nedeniyle, tarihinin en büyük zararını etti. TCMB 2023 Yıllık Raporu’nda KKM zararının 833.4 milyar TL olduğu açıklanmıştı. KKM için Merkez Bankası’ndan 2022’de 72.8 milyar TL, bütçeden de toplam 152 milyar TL ödenmişti. Bu veriler ışığında toplam fatura 1 trilyon 58 milyar 285 milyon 607 bin 467 liraya ulaştı.

Ekonomistler nasıl yorumladı? 

Prof. Dr. Hakan Kara

Riskli fakat TCMB kabiliyetine güveniyor 

TCMB eski başekonomisti Hakan Kara, X hesabında şu ifadelere yer verdi: “Merkez Bankası KKM’den çıkışı hızlandırıyor. Normalde faiz indirimi sinyalinin verildiği bir dönemde bu hamle risklidir. Fakat tersten düşünürsek, TCMB bunu yapabildiğine göre para politikasını uzun süre sıkı tutabilme kabiliyetine güveniyor diyebiliriz.”

Prof. Dr. Binhan Elif Yılmaz

Bir ‘kaza’ olmadan devam edilir mi? 

Çıkan paranın nereye gideceğinin önemli olacağını vurgulayan Prof. Dr, Binhan Elif Yılmaz ise, “Reel kurdaki değerlenme KKM’nin azalmasına alan açsa da ve TCMB faiz indirimine başladığında sıkılığı koruyacağını vurgulasa da kur stratejisi nasıl ilerler? 2025’te de TL değerli kalır mı? Bir ‘kaza’ olmadan devam edilir mi? Sonuçta KKM, dolarizasyon hafızası ve türlü travmalarla gelmişti” dedi. 

Dr. Burcu Aydın 

Yeni yılda daha sert azalış görebiliriz

Dr. Burcu Aydın da TCMB’nin yeni düzenlemelerinin KKM’lere sunacağı faiz oranını düşüreceğini, böylece yeni yılda KKM’de daha sert bir azalış görülebileceğini belirtti. Kurdaki değerlenmenin KKM’yi azaltmak için alan açtığına işaret eden Aydın, “Faiz kararı KKM’den çıkan paranın ne kadarının TL mevduata ne kadarının farklı yatırım araçları veya tüketime kayacağında etkili olacaktır” dedi.