Türk Hematoloji Kongresi Antalya’da yapıldı. Türkiye’den ve yurtdışından yüzlerce hemotolog bu kongrede buluştu. Ben de hafta sonu kongredeydim. Kongreye hematolojide yapay zeka ile teşhis ve tedavi konusu damga vurdu. Yapay zekanın bir parçası olarak kongre alanına getirilen robot ise ilgi odağı oldu.
YAPAY ZEKA ANALİZİ
Türk Hematoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Muhlis Cem Ar, “Kanserden anemiye kadar geniş bir hastalık yelpazesini kapsayan hematoloji alanında, yapay zeka uygulamaları 2024’te çığır açıyor. Yenilikçi yapay zeka platformları sayesinde kanser hücreleri saniyeler içinde tespit ediliyor, klinik deneylere erişim hızlandırılıyor ve hastaların tedavi süreçleri kişiye özel hale getiriliyor” dedi.
HAYAT KURTARAN MÜDAHALE
Yapay zeka destekli bu sistemlerin, kan örneklerinde anormal hücrelerin ayırt edilmesinde büyük bir hassasiyet sağladığını, yüzde 90’a varan doğruluk oranlarıyla geleneksel yöntemleri geride bıraktığını söyleyen Prof. Dr. Ar, “Böylece doktorlar hızlı karar alarak tedaviye en erken aşamada başlayabiliyor ve bu da yüzlerce hastaya hayat kurtarıcı bir müdahale fırsatı sunuyor” dedi. Prof. Dr. Ar, tanı ve tedavi programlı bir yazılım olarak, yapay zekânın da kullanıldığı bir program oluşturduklarını belirterek, “Gelen hastayı hematolojik açıdan hangi hastalık grubuna yönlendireceği kısmı tamamlandı. Şimdi her hastalık grubu için, bilimsel alt komiteler çalışıp, ona özgü algoritmaları oluşturacak. Böylece hasta geldiğinde önce tanıya götürecek, sonra nasıl bir risk sınıflaması yapılacağı konusunda bize yol gösterecek” dedi.
‘DEMİR GİBİ TÜRKİYE’ PROJESİ
TÜRK Hematoloji Derneği İkinci Başkanı Prof. Dr. Şule Ünal Cangül de demir eksikliğinin, Türkiye’de ve dünyada bir halk sağlığı sorunu olduğunu belirterek, şöyle dedi: “Demir dünyada ve ülkemizde çocuklarda en sık görülen besinsel eksikliktir. DSÖ verilerine göre dünya nüfusunun yüzde 24.8’inde anemi vardır. Anemik olguların yarısında altta yatan neden demir eksikliğidir. Ülkemizde ve dünyada demir eksikliği özellikle çocuklar, kadınlar ve yaşlılar arasında daha sık görülmektedir. Ülkemizde doğurganlık çağındaki kadınlar arasında yüzde 30’un üzerine çıkan oranlarda demir eksikliği görülmektedir.” Sağlık Bakanlığı tarafından başlatılan “Demir Gibi Türkiye” projesiyle, çocuklara demir desteği sağlandığını belirten Prof. Dr. Cangül, “Bu program, bebekler arasında demir eksikliği sıklığını düşürmede etkili olmuş ve ailelerin bu konuda farkındalığını artırmıştır. Bunun dışında gebelere de demir desteği verilerek, demir eksikliğinin önlenmesi amaçlanmaktadır” dedi. Beslenmenin düzenlenmesinin demir eksikliğinin önlenmesinde önemli olduğunu belirten Prof. Dr. Cangül, “İlk 1 yaşta bebeklere inek sütü verilmesi önerilmez. Demirden zengin besinler arasında kırmızı et, kuru baklagiller, kümes hayvanları, balık, kuru üzüm, koyu yeşil yapraklı sebzeler sayılabilir” dedi.
TEDAVİ BAŞARISINI CİDDİ ORANDA ARTIRIYOR
TÜRK Hematoloji Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Emin Kaya, yapay zeka destekli mikroskop analizlerinin, kan hücrelerinin detaylı ve hızlı incelemesini sağladığını belirterek, “Özellikle lösemi gibi hücre çoğalmasının hızlı olduğu kanser türlerinde, erken tanı, hastaların tedavi şansını ciddi oranda artırıyor” dedi. Her hastanın biyolojik yapısının benzersiz olduğu için, biyoinformatik analizlerle kişiye özel tedavi seçenekleri geliştirilebildiğinin altını çizen Prof. Dr. Kaya “Geçtiğimiz günlerde Avrupa Hematoloji Kongresi’nde tanıtılan bu yöntemle, hastalara yan etkileri minimumda tutan ve en etkili sonucu sağlayan tedavi planları oluşturuluyor. Yapay zeka, her hastanın genetik profiline göre en uygun tedaviyi belirlemede kritik bir rol oynuyor” dedi.
‘CAR-T’ TEDAVİSINDE YAPAY ZEKA
Klinik araştırmalarda CAR-T hücre tedavisi gibi kişiye özel tedavi seçeneklerinin de yapay zeka ile daha hedefli hale geldiğini belirten Prof. Dr. Kaya, “Özellikle tekrarlayan kanserlerde kullanılan bu yöntemle, hastalar için tedavi süreçleri daha etkili ve yönetilebilir hale geliyor. Yapay zeka, hastaların tedaviye yanıt verebilme potansiyelini önceden tahmin ederek, sonuçları optimize ediyor” dedi.