Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) Başkanı, Bilkent Şehir Hastanesi Kalp Nakli Kliniği Sorumlusu ve TKDCD Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Ümit Kervan ile Türk Kalp ve Damar Cerrahisi Derneği’nin (TKDCD) geçtiğimiz günlerde düzenlediği kongesinde bir araya geldim. Anlattıkları inanılır gibi değildi…
KALP KRİZİ İÇİN ERKEN UYARI
Prof. Dr. Kervan, “Bir algoritmanın, herhangi bir rahatsızlık hissetmeden önce kalp krizi riskinizi tahmin ettiğini veya bir robotun, hayat kurtaran bir ameliyatta cerrahın elini milimetrik bir hassasiyetle yönlendirdiğini hayal edin. Bu, bilim kurgu gibi gelebilir ancak günümüzün gerçeğidir. Yapay zeka, kalp ve damar sağlığına yönelik teşhis ve tedavi yöntemlerinde doğruluk, hız ve erişilebilirlik sağlayarak köklü bir dönüşüm yaratmaktadır” dedi. Prof. Dr. Kervan, yapay zekanın artık sadece bir araç değil, kardiyavasküler (kalp-damar) tıpta bir oyun değiştirici olduğunu belirterek “Bu bir devrim. Kalp hastalıklarını her zamankinden daha erken teşhis etmekten, tedavileri kişiselleştirmeye ve ameliyatları daha güvenli hale getirmeye kadar, yapay zeka kalp sağlığına yönelik anlayışı köklü bir şekilde dönüştürüyor” dedi.
AKILLI STETOSKOPLAR DEVREDE
Görüntüleme alanında da yapay zekanın ekokardiyografi görüntüleme yöntemlerinin kullanılmaya başlanıldığını söyleyen Prof. Dr. Kervan, şöyle dedi: “Yapay zeka sistemleri bu taramaları olağanüstü bir doğrulukla analiz edebilmektedir. Halihazırda kalp yetmezliğini yüzde 90’ın üzerinde bir doğruluk oranıyla tespit edebilen yazılımlar bulunmaktadır.” Prof. Dr. Kervan, kalp hastalıklarını teşhis ederken küçük belirtilerin, hayat ve ölüm arasındaki farkı belirleyebildiğine dikkat çekerek, yapay zekanın bu ince ipuçlarını yakalamadaki üstün yeteneğiyle fark yarattığını da belirterek, şöyle dedi: “Yapay zeka sadece kalp seslerini dinlemekle kalmıyor. Aynı zamanda bu sesleri analiz eden, akıllı stetoskoplar geliştirildi.”
TÜRK CERRAHLARDAN ÖRNEK ÇALIŞMA
Prof. Dr. Kervan, TÜBİTAK ve TÜSEB desteğiyle hazırladıkları ve şu an hastanelerinde yapay kalp cihazı takılan hastalarda uyguladıkları yapay zeka takip sisteminin detaylarını şöyle anlattı: “Kalp bağışı çok az, bu nedenle de kalp nakli çok fazla yapamıyoruz. Bu dünyada da böyle. Bu hastalar yapay kalp cihazları ile hayata tutunuyor. Geliştirdiğimiz yüksek yapay zeka sistemi ile şu anda kalp bulanamadığı için yapay kalp cihazı taktığımız 70’e yakın hastamızı an be an takip ediyoruz. Herhangi bir risk anında sistem anında bizi uyarıyor ve müdahale edebiliyoruz. Bu nedenle hastalarımızın komplikasyonları uluslararası verilerden çok daha az oluyor. Bu proje ile biz dünyaya örneğiz. Bizim amacımız bu sistemle dünyada yapay kalp takılmış bütün hastaları takip edebilmek.” Bununla ülkemize hem gelir hem de prestij kazandırmak istediklerini söyleyen Prof. Dr. Kervan, “Yapay kalp cihazı takılan tüm hastaları ülkemizden bir Call Center gibi izleyebiliriz. Zaten kalp damar cerrahinde dünyada bir numarayız, bu yapay zeka programımızla da dünyanın kalbini elimizde tutabiliriz” diye konuştu.
ACİL SERVİSLERDE HAYAT KURTARICI
PROF. Dr. Kervan, kalp krizlerinde zamanın hayati öneme sahip olduğuna işaret ederek, “Yapay zeka, acil durumlarda teşhis sürelerini önemli ölçüde azaltmaktadır. Acil servislerde veya ambulanslarda EKG cihazlarına entegre edilen yapay zeka destekli yazılımlar, kalp krizine işaret eden sinyalleri anında tespit ederek hızlı müdahale olanağı sağlamaktadır” bilgisini verdi.
TIKALI DAMARI ANINDA TESPİT EDİYOR
BIR diğer çığır açan yeniliğin ise BT anjiyografide kendini gösterdiğinin altını çizen Prof. Dr. Kervan, “Algoritmalar, yapay zeka kullanarak hastanın koroner arterlerinin sanal 3D modelini oluşturuyor. Tıkanıklıkları tanımlıyor ve kan akışını hesaplıyor. Bu non-invaziv yöntemler, tanısal prosedürleri yüzde 80’e kadar azaltarak zaman ve kaynak tasarrufu sağlıyor” diye konuştu.
YETMEZLİĞi 5 YIL ÖNCEDEN TAHMİN EDİYOR
PROF. Dr. Kervan, yapay zekanın, teşhis ve tedaviyle sınırlı kalmayarak tahmin ve önlemeye de odaklandığının da altını çizdi: “The Lancet Digital Health dergisinde yayımlanan bir çalışmada, yapay zekanın hasta verilerini analiz ederek, kalp yetmezliğini 5 yıl önceden tahmin edebileceği gösterilmiştir.”