50’inci Ulusal Hematoloji Kongresi’nde Türk Hematoloji Derneği Genel Sekreteri, Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Özgür Mehtap ile damar tıkanıklığının getirdiği tehlikeli boyutu, özellikle de Kovid 19 pandemisi sonrası etkilerini konuştuk…
HER 4 ÖLÜMDEN BİRİNİN NEDENİ
Prof. Dr. Mehtap, “Damarların pıhtı ile tıkanması durumu (tromboz) dünya çapında ölümlerin yüzde 25’inin nedeni. Yani dünyada her 4 ölümden biri damar tıkanıklığına bağlı olarak gerçekleşiyor” dedi.
Prof. Dr. Mehtap, damar tıkanıklığının çok önemli bir sağlık sorunu olduğuna dikkat çekerek, “Damarların pıhtı ile tıkanması durumu olan tromboz kalp damarlarında olduğunda kalp krizi, beyin damarlarında olduğunda felç, akciğer damarlarında olduğunda (emboli) solunum yetersizliği ortaya çıkmakta ve bu durumlar bazen ölüm, bazen ise kalıcı organ fonksiyon bozukluğu ile sonuçlanmaktadır” dedi.
Tromboz açısından en riskli grubun ileri yaştaki kişiler olduğunun altını çizen Prof. Dr. Mehtap, “Yaş dışında, beslenme alışkanlığı (hiperkolesterolemi), obezite, hareketsizlik, sigara gibi çevresel etkenler ile doğumsal veya genetik yatkınlık sağlayan bozukluklar, artmış pıhtılaşma eğilimine yol açabilir” diyerek uyardı.
KOVİD GEÇİRENLERDE RİSK 33 KAT DAHA FAZLA
“Kovid 19 pandemisi sonrası son 5 yılda yaşa göre beklenen kalp krizi, inme ve toplardamar tıkanıklarına (venöz tromboemboliye) bağlı ölüm oranlarının arttığına dikkkat çeken Prof. Dr. Mehtap, şu önemli detayları anlattı:
“Bu artış Kovid 19 virüsünün yol açtığı damar tutulumu/iltihabı ile ilişkili küçük damarlarda görülen tıkanıklıklar ve kalp kas dokusunun iltihabına (miyokardit) bağlanmıştır. Virüs ile enfekte ağır Kovid 19 geçiren hastalarda ilk hafta içinde toplardamar tıkanıkları ile karşılaşma olasılığı sağlıklı kişilere oranla 33 kat daha fazla bulunmuştur. Bu risk azalarak devam etmekte Kovid sonrası yaklaşık 1 yılda sağlıklı kişilere oranla 2 kat fazla olduğu görülmektedir. Virüs ile ilişkili arttığı düşünülen bu ölüm oranlarının virüs etkileri zayıfladıkça gerileyip gerilemeyeceğini zaman gösterecektir.”
AŞILARIN SEBEP OLDUĞUNA DAİR KANIT YOK
Kovid 19 pandemisi ile birlikte aşıların trombozu artırıp artırmadığına dair endişelerin de ortaya çıktığını belirten Prof. Dr. Mehtap, “Bununla ilgili kanıt yok. Destekleyen bulgu yok. Son derece nadir görülen adenovirüsten elde edilen aşıların yol açtığı tromboz nedeniyle Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) bu tür aşıların kullanımında dikkatli olunması gerektiğini ve mRNA aşıları ile artmış tromboz riskinin bulunmadığını bildirmiştir” dedi.
GÜNDE EN AZ 5 BİN ADIM
Prof. Dr. Mehtap, şu önerilerde bulundu:
Günde en az 5 bin – 6 bin adım atılması gerekir.
Oturarak çalışıyorlarsa her 2 saatte bir ayağa kalkarak, 5-10 dakika hareket edin.
Daha önce toplardamar tıkanıklığı geçirmiş olanların varis çorabı giymeleri hayat kurtarıcı olabilir.
Obezite, sigara, karbonhidrat ve hayvansal yağ ağırlıklı beslenme gibi etkenleri ortadan kaldıracak yaşam tarzı değişiklikleri yaşamsal öneme sahip.